Geçtiğimiz günlerde Garmin cihazlarda yaşanan sorunun kaynağı olarak hatalı bir dosyadan söz edildi. Adına da CPE dosyası dediler. Bu dosya ara ara güncelleniyormuş ve hatalı bir sürümü yüklendiğinden bu dosyayı indiren cihazlar sorun yaşamışlar. Peki nedir bu CPE dosyası?
GPS cihazlarında bulunan CPE dosyası (açılımı Current Predicted Ephemeris yani Geçerli Tahmin Edilen Yörünge Verisi ya da Connected Predicted Ephemeris yani Bağlı Yörünge Verisi), cihazın hızlı konum belirlemesini hızlandıran bir veritabanı dosyasıdır. CPE dosyası, uyduların gelecekteki yörünge ve saat bilgilerini içeren tahmini yörünge verilerini barındırır. Bu sayede GPS cihazı, uyduları daha hızlı bulabilir ve konum hesaplamasını daha kısa sürede gerçekleştirebilir. GPS cihazı normalde her açıldığında uydulardan yörünge verilerini almalıdır ama eğer CPE dosyası mevcutsa, cihaz uydulara bağlanmadan evvel önceden tahmin edilen yörünge verilerini kullanarak hızlıca sinyal bulabilir. CPE dosyası genellikle birkaç gün ila birkaç hafta boyunca geçerlidir. Bu dosya güncellenmezse, GPS cihazı açıldıktan sonra konumunu belirlemesi daha uzun sürebilir. CPE Dosyası olmazsa GPS cihazı uyduları bulmak için daha uzun süre harcar, soğuk başlangıç (Cold Start) süresi uzar (yani GPS’in ilk sinyal bulma süresi) ve GPS sinyali kaybolursa (mesela, tünellerden geçtikten sonra), yeniden bağlantı süresi daha uzun olabilir.
CPE dosyalarının geçerliliğini yitirmesinin birkaç temel sebebi var: bu dosya, GPS uydularının gelecekteki yörüngelerini ve saat verilerini tahmin eder. Ancak bu tahminler mükemmel değildir ve zamanla doğruluğunu kaybeder. Çünkü GPS uyduları uzay ortamında sürekli küçük yörünge değişiklikleri yaşar, bunun yanı sıra güneş rüzgarları, atmosferin üst katmanlarından kaynaklanan hafif sürtünmeler, yerçekimi anomalileri gibi faktörler uydunun konumunu çok az da olsa değiştirir. Dolayısıyla başlangıçta doğru olan tahminler, birkaç gün içinde artık gerçek uydu konumuyla tam olarak eşleşemez hale gelebilir. Ayrıca GPS uyduları atomik saatler kullanır, bunlar mükemmele yakın olsalar bile zamanla çok küçük sapmalar yaşanabilir. Birkaç nanosaniyelik hata bile, GPS sinyali üzerinden hesaplandığında metrelerce hata yaratabilir. CPE dosyasındaki tahmini saat bilgileri birkaç gün içinde eskiyerek doğruluğunu kaybeder. Bunların hiçbiri olmasa bilr GPS sistemini yöneten kuruluşlar uyduların yörüngelerini optimize etmek için küçük ayarlamalar yapabilir veya uyduların bazen bakım moduna alınması veya yeni uyduların devreye girmesi gibi durumlar CPE dosyasındaki tahminleri geçersiz hale getirebilir.
Adında “predicted” (tahmini) kelimesinin bulunmasının nedeni ise CPE dosyasında yer alan bilgilerin, belirli matematiksel modeller ve geçmiş veriler kullanılarak hesaplanmasıdır. Yani dosya kesin yörünge verilerini değil, tahmini yörünge verilerini içerir. Ancak bu hesaplamalar ve veriler yani tahminler zamanla küçük hatalar biriktirir ve sapmalar artar.
Kastedilen Current ile başlayansa veriler cihazın geçmiş verilerinden hesaplanır. Yok Connected ile başlayansa internetten güncellenen tahmini yörünge verileri kullanılır. Current olan cihazın kendisinde hesaplanır ve doğruluğu hızla bozulur, Connected olan ise internetten sık sık güncelenir. Bu sorun bağlamındaki, halihazırda birçok yeni teknolojik cihazda olduğu gibi Connected olandır.
Tipik bir CPE dosyası 7 ila 14 gün boyunca güvenilir tahminler sunabilir.
Cihazınızdaki CPE durumunu About/Hakkında menüsünde görebilirsiniz. Benimki şu an şöyle görünüyor:
