Merhabalar,
Konuya Kardiyoloji Uzmanı olarak yanıt vermek isterim.
Kardiyovasküler risk faktörlerine sahip olan ya da olmayan birçok kişi spora başlıyor. Ülkemizde öncesinde spor geçmişi olan ya da olmayan birçok kişi bireysel ya da rekabetçi organizasyonlara katılabiliyor. Bu yüzden uğraştığımız hastalıklar normal vatandaşlarda da ortaya çıkıyor, maraton bitiren master bir tanıdığımızda da ortaya çıkabiliyor malesef.
2 uç örnek vermem gerekirse;
Timothy O’Donnell, 2019 Ironman Dünya 2.si, 2021 de Challenge Miami etkinliğinde bisiklet etabında sebepsiz yere yavaşlamaya başladı. Sonra yarışı bıraktı, miyokart enfarktüsü (kalp krizi) geçiriyormuş meğer. Koroner anjiografi ile stent takıldı. Aktif spora geri döndü.
Conrad Anker, efsane dağcılardan biri, 2016 yılında Lunag Ri (6895mt) expedisyonu sırasında kendini tuhaf hisseder. İrtifa gibi düşünse de göğsünde baskı hissi artar ve partneri David Lama’ ya (genç yaşta çığ sonucu hayatını kaybetti ) haber verir. 9 saat sonra Nepal ’ de hastaneye ulaştırılır. Miyokart enfarktüsü (kalp krizi) olduğu saptanır ve anjiografi ile stent takılır.
Sebepler çok fazla; genetik, yaşam tarzı, beslenme, zararlı alışkanlıklar… diye liste uzuyor.
Ne yapmalıyız? Yaş ne olursa olsun, spor öncesi detaylı sağlık kontrolü şart. Ülkemizde yarışlardan önce aile hekiminden alınan spor yapabilir belgesi çok gülünç bence. Çevremde gördüğüm spor yapan herkesi bir tur tarıyorum açıkçası Spora başlandıktan sonra ise risk faktörleri durumuna göre daha sık olabileceği gibi, bir problem yoksa yıllık veya 2 yılda bir kontrol öneririm. Çünkü hastalığı anlık değil, risk faktörlerini yok ederek önlemek genel prensibimiz.
Aktif spor problemi yapan birinin sonrası durumu yaşadığı duruma göre çok değişken. Miyokart enfarktüsü ( kalp krizi) geçirip stent takılan da gördüm, açık kalp cerrahisi ile koroner by-pass olan da gördüm. Hasta bazında değerlendirme yapmak, belirli bir rehabilitasyon döneminden sonra egzersize dönmesi neredeyse büyük çoğunluk için öneriliyor ve mümkün. Egzersiz miktarı, tipi ve yoğunluğu hastanın durumuna göre çok değişken. Ve bazı durumlar var ki kompetetif sporu önermeyebiliyoruz.
Egzersiz bir etkinlik olmanın yanısıra aslında reçete edilmesi gereken bir durum aslında. Bu sebepten her durumda herkes için bir egzersiz mümkün düşüncesindeyim. Reçete evin koridorunda 5 kere git gelden, VO2 max testi yapıp pace belirleyip haftalık tempolar ve nabız aralıkları belirlemeye ya da powermetre takibi ile bir saat Zwift antremanına kadar çeşitlik gösterebiliyor.
Özetle; spor öncesi bazal bir kontrol, hastalık sonrası detaylı bir kardiyoloji değerlendirmesi ile aşamalı dönüş desteklediğimiz bir durum. Detay merak edenler olursa hasta bazında konuşmak gerek.
Herkese sağlıklı, hastalık/sakatlıksız egzersizler dilerim.