Garmin Forerunner 55 kullanıyorum. Gecen hafta 10 km koşuya katıldım. Kosuyu bitirdiğimde saatim 10.200 metredeydi. 10Kde 200m. yanılma payı normal midir?
Saati hangi kolunuzda kullandığınız bile etkileyebilir. 55’te %100 net mesafe beklemeyin bence ÷5 -5 gibi düşünebilirsiniz. Bazı yarışçıların üst düzey saatlerde bile ,mesela 33 k koşmuş, 1 km fazla gösterdiğine denk geliniyor. 200 m ?
Şartlara bağlı aslında gps.
Haritadan kontrol edin koştuğunuz alanla sapma nerde yapmış ya da yapmış mı ?
Ayrıca saatlerin gps lerini araştıran sayfalar var, istersen bakabilirsin.
İnstada bu sayfa var mesela
%2 sapmaya denk geliyor 200m. Sınırlarda. Bu sapma normal.
Garmin şurada bu konuda genel bir özeti var:
Durunca "auto pause " özelliği ile de duruma göre hassasiyet artırılacağını buradan öğrenmiş oldum.
…Garmin’in yazısından…
“Cihazınız her saniye bir GPS konumu kaydediyorsa ve hareketsiz dururken bir etkinliği duraklatmazsanız, cihazınız sadece 1 dakikada 180 metreye (590 fit) kadar kayıt yapabilir.”
…
Trekking yapanlar, mola yerlerinde kayıtlarını manual veya otomatik pauss yapmazlarsa bu çok oluyor. Hatta yürüyüş mesafesini, verdikleri mola sayısına ve süresine bağlı olarak, iki katı kadar fazla ölçebiliyorlar. Trail koşularda cp’lerde de oluşabiliyor benzer bir durum. Tabi trekking molalarina göre çok daha az bir sapma ile.
GPS cihazlarını yanıltan konulardan biri (ağaçlar, binalar, enerji hatları vs.) İken daha büyük bir etken rotanın düz bir çizgide olup olmadığı. Ne kadar düz bir çizgi ise o kadar az sapma. Burada birşey daha var. Ne kadar hızlı o kadar az sapma.
Parkur ölçümleri yolların yön değiştirdiği yerlerde (virajlar gibi) kısa olan taraftan, içeriden yapılıyor. Disaridan koşanlarda koşucu gps mesafesi parkurdan fazla olabilir doğal olarak.
En büyük hata döner pistlerde oluşuyor. %5ten fazla olabiliyor. Saat yönünün tersinde koşarken fazla mesafe ölçtüğünü biliyorum. Hep saat yönünün tersine koşarım. Ama saat yönünde koşanlardan eksik ölçtüğünü duymuştum. Hiç deneyimlemedim. Doğru mudur acaba? Konumlama hatası gibi görünmüyor.
Ara ara paylasiyorum
3 boyutlu konum belirlemede 3 nokta ölçümü yeterli iken, dünya uzerinde herhangi bir noktada neden 3 ten daha fazla uydu görünmesi gerektiğini şimdi anladım. Kolumuzda, cebimizde atom saati bulundurmamak içinmiş
Haritacıların kullandığı çok hassas cihazlar var. Parsel sınırlarını belirlemede kullanılıyor örneğin. Çok hassas, 1 santimetreden daha az sapma yapıyor. Bir de bir araştırma yapılmıştı. Everest yer kabuğu hareketleri ile yükseliyor mu yoksa aşınma ile alçalıyor mu. Oradaki cihaz çok daha hassastı. Sonuç 6 mm/yıl (veya 6 cm/yıl, tam hatırlamıyorum) yükseliyordu. Bunları şunu sormak için yazdım. 4 ten fazla uydu görünmesi bu hassasiyet için mi? Yoksa onlar da mı atom saati kullanıyor?
Bir de yazıda şöyle bir ifade var.
…
“sinyallerin tam ışık hızında ilerlediği varsayımı olduğunu fark etmişsinizdir. Oysa bu sinyaller vakum ortamında ilerlemezler. Dünyanın atmosferinde ilerlerler ve değişik katmanlarda değişik hava koşullarında hızları az da olsa farklılaşır.”
…
Sinyallerden kasıt, uydulardan gönderilen radyo sinyalleri. ‘oysa bu sinyaller vakum ortamında ilerlemezler’ ifadesini ilk önce yanlış anladım. Bir hata mı var diye. Neticede uydular vakum ortamda, uzaydan geliyor sinyaller. Sonra aslında anlatmak istediğinin ‘oysa bu sinyaller sadece vakum ortamında ilerlemezler, vakum ortam + atmosferden geçerek’ seklinde olduğunu anladım. Belki gereksiz bir geri dönüş benim ki ama bu kadar karmaşık teknik bir konuyu anlaşılabilir şekilde anlatmışken bu ifade beni biraz konudan saptırır gibi oldu ama sonra toparladım
Umarım tüm arkadaşlar (linkteki Aykut’un yazısı ile birlikte) okur.
Cok guzel bir yazi, tesekkur ederim.
Maratonlarda koşu güzergâhları bisiklet ya da benzeri bir tekerlek ile tur sayısını takip ederek ve dönüşlerde vs. en kısa mesafeden olacak şekilde uçtan uca gidilerek ölçülür. Yani 10 bin metre bir mesafeyi çok dikkatli olup virajları çok iyi kollayıp ölçüp biçip uçtan uca gitmeden tam 10 binde bitirmek çok ama çok zor. En kenardan değil de biraz dışarıdan alsanız bir virajda bile birkaç metre eklenebiliyor.
Kaldı ki bizim yarışlarda böyle bir ölçüm yapıldığını bile sanmıyorum. Büyük ihtimal harita üstünde rota çizerek çıkan mesafeye göre belirliyorlar. Harita verisinin alındığı ölçüm noktaları yolun ortasına mı dışına mı kenarına mı neresinden alındı, ya da direk uydu görüntüsünden çizilmiş harita mı vs. pek çok etken var.
O yüzden çok takacak bir şey yok.
Kosu konusunda acemiyim ama kosarken bu konu dikkatimi cekiyordu. Gerek saat, gerek kola takilan telefon kosu esnasinda kol ile birlikte ileri-geri yönlü hareket ediyor. Kosarken bir taraftan bu saatin ileri-geri hareketinin ölcüm hassasiyetine etkisini de düsünürdüm. Ayni zamanda tüm vücudumuzun yukari-asagi, saga-sola dogru hareketleri de bizi bitis cizgisine yaklastirmiyor ama uzay boslugunda hareket ediyoruz. Hangisini ne kadar dikkate aldigini merak ediyordum…
sonunda ömrümün ilk yari maratonunu kostum. metre metre ölcülüp isaretlenmis yari maraton parkurunda kosuya basladim. Telefonum yine kolumun üst kismina takiliydi ve strava ile kayit eldi. Ayni kolumun bileginde 7 yillik apple watch series 3 takiliydi ve apple’in kendi uygulamasiyla da ayrica bir kayit daha aldi.
Resmi yari maraton oldugu icin güzergahin ölcüsü belli:
Telefon (strava) ölcümü: 21.66k
Saat ile standart app: 21.15k (cok cok isabetli)
yaris almanyada yapildi ve organize edenlerin hassas bir ölcüm yaptigini varsayiyorum. Saatin yaptigi ölcüm o kadar isabetliydi ki, tam kilometre tabelasinin önünden gecerken saat tam o mesafeyi gösteriyordu, oysa telefon daha yüksek bir mesafe gösteriyordu.
Hem donanim hem de yazilim acisindan Strava+telefon ikilisinin daha isabetli kayit almasini beklerdim. Bir ihtimal sadece ileri dogru degil, saga-sola kaymalarimi da mesafeye ilave etmis olabilir. Bu durumda saatin ölcümünde keskinlikler daha az olur, haliyle saga-sola kaymalar daha az dikkate alinir.
Eger aradaki farkin nedeni buysa ironik bicimde daha az hassasiyetle yapilan bir ölcümü baz almak daha iyi.
Selam Erhan bey,
Parkur 21.1km olabilir. Ama sizinle beraber saatiniz ve telefonunuz kaç km yol kat etti ? Parkurda yerde çizgi var mıydı ve siz 21.1km boyunca bu çizginin tam üstünde mi koştunuz? Sanmıyorum. Genelde yarı maratonu 150-300 metre fazla koşarız. Yol bir ışın gibi dümdüz bir çizgi olsaydı, sapma sıfıra yakın minimum olurdu. 21.1 km yolda bir çok köşe, viraj, kavşak, uzun yay çizen yollar vs… oluyor. Resmi ölçümler en kısa yerden geçecek şekilde yapılsa da biz buna tam uyamıyoruz birçok sebepten. En kısa yolu takip etmenin yolu ise, yerdeki çizginin hep üstünde gitmek veya çizgi yok ise, gözü sürekli en ileride ilk dönüş yapılacak noktaya kilitleyerek, o noktaya gitmek.
Bence sizin telefon, sizin koştuğunuz mesafeye daha yakın bir mesafe ölçmüştür.
Kolun salınımı konusunda, GPS ölçüm sistemi kolun ileri geri salımından etkilenmez. Ardışık iki ölçüm arasında, birinci ölçümde kol vücuttan ileride ve ikinci ölçümde kol yine vücuttan ileride ise, sonuç zaten etkilenmeyecek. Birinci ölçümde geride, ikinci ölçümde ileride ise, o iki nokta arasını biraz fazla ölçecek ama ya ondan önceki ölçüm yada ondan sonra ki ölçüm daha kısa olmuştur veya olacaktır. Elektrik sayacının fazla okunduğu durumda, bir sonraki ölçümün eksik olması gibi düşünün.
GPS yatay ölçüm sisteminde, salınımın yukarı aşağı etkisi olmaz Sağa sola olabilir. Çok küçük genliklerle zikzak çizmek gibi. Ama salınım konusunu bu kadar irdelemeye gerek yok aslında. Çünkü salınım etken olsa idi, bilekte çok daha fazla salınıma maruz kalan saatiniz, kolun üst tarafında (salınım ekseni olan omza daha yakin) olan telefonunuzdan daha fazla mesafe ölçmesi beklenirdi.
GPS kapalı iken, telefon ve saatlerimiz, bu salınımı farklı sensörler yardımı ile kullanıp, adım sayısı belirliyorlar. Adım uzunluğu bilgisi ile de mesafeye çeviriyorlar. Yani ölçüm değil, bir nevi varsayimda bulunuyorlar.
Edit: Aykut Hocamın gönderisinden sonra aklıma geldi. Mert hocam da hu konuda, yukarıda bir gönderi paylaşmıştı. Sizin bu yazdıklarınızdan o gönderiyi gözden kaçırdığınızı anlıyorum. Aykut hocamın yazisina ilaveten Mert hocamın da yazısını okumanızı tavsiye ederim.
Bu yazılarda,
- GPS sistemi nedir, nasıl çalışır?
- Biz parkuru, resmi mesafesinden neden fazla koşarız ?
- resmi mesafeyi tam koşsak dahi, saatimiz/telefonumuz neden parkuru fazla ölçer ?
Sorularının cevapları yer alıyor.
Resmi ölçümü yapılmış bir yarı maratonda saatiniz tam 21,1 km ölçseydi iki seçenek olabilirdi. Ya parkur hatalı ölçülmüş derdim (normalden kısa) ya da saatiniz hatalı ölçmüş olurdu. Hele de yarış kalabalıksa ve ortalarda veya arkalarda kostuysanız 21.6 km’ye yakın bir mesafe çıkması normal.
Ilk kez koştugunuzu da belirtmişsiniz, yukarıda muratakan’in açıkladığı gibi dönüşlerde tanjantları da iyi kullanmamış olmanız muhtemel. Yani yarışta da sizde de problem yok bence. Çıkması gereken mesafe çıkmış. Biraz daha tecrübe kazandıkça veya daha az kalabalık yarışlarda 21,30’lara inebilirsiniz.
Aşağıda eski ve hala geçerliliğini koruyan yazı biraz daha fikir verebilir.
Telefonun verdiği uzun ölçüm sonucunun daha isabetli olduğuna ikna oldum. Bu durumda kişisel performans ölçümleri için, özellikle kısa mesafe ölçümleri için bu daha çok işe yarar bilgi veriyor.
Yarış sonucu için tahminde bulunmak maksadıyla bir ölçüm alınacağında mesafeyi 42.4 km olarak ele almayı önermiştiniz. Belki saatin (hatalı) ölçümünü baz almak, hatta mümkünse saatteki örnekleme miktarını azaltmak da alternatif bir çözüm olabilir; daha az örnekleme aldıkça çizdiğimiz zikzakları ve uzun dönüşleri daha az dikkate alacak, mesafeyi aşağı yuvarlayarak koşunun vereceği resmi sonuca yakınsayacak.
Keyif için koşuyorum, bu kadar düşük ölçüm farkları benim gibi koşucular için pek önemli değil. Tek dikkat etmemiz gereken nokta iki ayrı cihaz ölçümlerinin karşılaştırılmaması gerektiği sanırım.