Merhaba, bu konuda gördüğüm kadarıyla bir standart yok ülkemizde. Ben tıp fakültesi son sınıf öğrencisiyim. Kendim yarışlara katılabilmek için bile sağlık raporunu nerden alabileceğimi araştırdım zamanında. Yurtdışında çok daha erken yaşlarda çocuklar havuz, koşu vs gibi sportif faaliyetlere başlamadan önce bazı değerlendirmelere giriyorlar hekimler tarafından. Sport assessment adı altında bazı temel testler, bazı sorular, anket şeklinde bir uygulama bu. Test sonuçları ile de tamamlanan bir uygulama. İnternetten bazı detaylı formlara ulaşabilirsiniz sport assessment diye aratarak. Bizdeki senaryo ise biraz daha farklı. Bazılarımız direkt bir imza ve kaşe ile gerekli rapora ulaşabiliyor. Kimi merkezlerde bazı testler ve değerlendirmeler yapılıyor. Bir kısmı gerçekten temel, bir kısmı ise gereksiz olabiliyor.
Forumda kullanıcıların yaş ortalamalarına baktığımda kendimi nispeten genç kabul ediyorum. O yüzden bazı kritik konularda kişisel görüşlerimi yazma ihtiyacı duydum.
Bir sporcu veya spora başlayan biri önce potansiyel riskler açısından değerlendirilmeli. Ailede erken yaşta sebebi bilinmeyen ani ölüm var mı? Ailede kalp hastalığı var mı? Ailede kalp yetmezliği var mı? Ailede koroner arter hastalığı olan var mı? Bizim için temel sorulardan. Olası ritm bozukları ve bazı genetik kalp hastalıkları açısından hastayı sorgularız. Aynı şekilde diyabet ( şeker hastalığı), yüksek tansiyon açısından, böbrek yetmezliği açısından sorgulanması önemli. Eğer orta yaşlı sigara içen, beden kitle indeksi yüksek, lipit değerleri yüksek biriyseniz risk faktörleriniz fazla oldugundan biraz daha ileri incelenmeniz gerekecektir.
Test istemeden önce ülkemizde ne kadar mümkün sorgulansa da, muayne edilmeniz önemlidir. Fizik muayne ile karmaşık testlere ihtiyaç olmadan birçok hastalık tespit edilebilir. Testler işin sadece tamamlayıcısıdır aslında.
İlk mesele kalp. Orta yaş veya genç yaş spor yapan veya spor yapmaya başlayacak birinin ekgsini görmek gerek. Kötü ritm bozuklukları ve bazı kalp hastalıkları açısından önemli veriler sağlayabilir. Malesef birçok sporcu bu gizli hastalıklar ile hayatını kaybediyor. Tespitleri testler, hikaye ile konabilse de bazen tanı koyulamadığı da oluyor. Aile öykünüz önemli.
Aynı şekilde her iki koldan tansiyon ölçümü bazı tanısı konulmamış tansiyon hastalarını tespit etmemizi hatta tedavi edebilmemizi sağlayacaktır.
Kısa bir kan tahlili sayesinde aneminiz( kansızlık) olup olmadığı, açlık şekeriniz, lipid değerleriniz, elektrolitleriniz tespit edilebilecektir.
Aynı şekilde basit bir idrar tahliliniz ile böbrek fonksiyonlarınız açısından kabaca değerlendirilmiş olursunuz.
Akciğer grafisi ile kabaca değerlendirilmiş olursunuz. Birçok durum da yakalanabilir.
Risk değerlendirilmesi ile doktor gerekirse daha spesifik testler, ekokardiografi, efor testi, 24 saatlik Holter kaydı, bt, mrı, usg isteyebilir.
Alarm vermesi gereken durumlar olarak; eğer eforla gelen göğüs ağrınız oluyorsa. Eforla ilişkili nefes darlığınız oluyorsa. Eforla gelişen baygınlık hissi, çarpıntı, baş dönmesi oluyorsa. Baş ağrısı oluyorsa geciktirmeyin bir an önce doktora başvurun.
Aktiviteleriniz esnasında bayılma öykünüz varsa, çarpıntı fenalık hissi varsa, doktora başvurun.
Sağlıklı sporlar dileğiyle…
