Dr.Selcen Kanyılmaz sporcuların merak ettiği konuları yanıtlıyor.
Aşil tendinozisi nasıl ve niye olur?
Aşil tendonu (kirişi) baldır kaslarının topuğa yapışmasını sağlayan bir bağdır. Koşu gibi uzun süreli ve tekrarlayan aşırı kullanımlarla zamanla yapısı zorlanarak bozulur ve Aşil tendinozisi gelişir.
Bende aşil tendiniti olduğunu nasıl anlayacağım?
Kişiden kişiye değişmekle birlikte, Aşil tendonunun yapışma yerinde (arkada topuğun biraz üzerinde), özellikle sabahları oluşan ağrı hissedersiniz. Ağrınız hareketsizlik ve dinlenme sonrası artar, hafif koşu ile azalıp, uzun koşu sonrasında tekrar artabilir. Ayrıca tendonun üzerine bastırınca hassasiyet, gerginlik veya sertlik de hissedebilirsiniz.
Koşan herkeste görülmüyor, peki bende niye oldu?
30-50 yaş arasındaysanız, erkekseniz, Aşil tendonunuz kısa ve gergin ise, ayağınızı içe basıyorsanız (aşırı pronasyon varsa), hatalı antrenman yaptıysanız (süre ve yoğunluğu hızlı arttırmak gibi), ayağınıza uygun olmayan ayakkabı kullanıyorsanız, şişmanlık veya diyabetiniz varsa bu durumun görülme ihtimali artar.
Bendeki rahatsızlığın Aşil tendinozisi olduğunu nasıl anlayacağım?
Elbette, doğru tanı ancak, konusunda uzman hekim tarafından şikayetlerinizin ayrıntılı olarak dinlenmesi ve muayene ile konulur. Hekiminiz duruma göre ultrason veya manyetik rezonans görüntüleme gibi ek yöntemler isteyebilir.
Tendinit mi? Tendinopati mi? Doktorlar kafamı karıştırıyor, benim rahatsızlığım hangisi?
Hepsi aynı rahatsızlık için kullanılabilen farklı terimlerdir. Sık kullanılan tabir aşil tendiniti olmasına rağmen, günümüzde tıbben kabul edilen en doğru tanımlama aşil tendinozisidir.
Tedavisi var mı? Nasıl?
Evet, Aşil tendinozisi bir koşucu için tatsız ve koşuyu olumsuz etkileyen bir durum olmasıyla birlikte sevindirici olan tedavisinin olmasıdır. Şikayetlerinizin süresi ve şiddetine göre değişmekle birlikte, hekiminizin size önereceği farklı tedaviler bulunuyor. Bunların başında Aşil tendonu üzerine soğuk uygulama, fizik tedavi yöntemleri, tedavi amaçlı özel egzersizler, ağrı kesiciler (parasetamol ve steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar gibi), bazen de bantlama ve ortez gelir. Basit tedaviyle şikayetlerinizin düzelmediği durumlarda, Aşil tendonuna enjeksiyon yapılması veya çok nadiren cerrahi gerekebilir.
Tedaviye destek amacıyla ben neler yapmalıyım?
Öncelikle sabırlı olup koşuya dönüş konusunda aceleci davranmamalısınız. Tendonun iyileşmesine olanak tanımanız yapabileceğiniz en önemli tedbirdir. Antrenman düzeyinde artış yapmamalı ve hatta hastalığın şiddetine göre koşuya ara vermek veya miktarını azaltmak gerekebilir. Ara dönemde kondisyon kaybını en aza indirgemek amacıyla, cross-training için, koşu dışında ayak bileği ve tendona yük bindirmeyen yüzme gibi sportif faaliyetlere devam edebilirsiniz. Tedaviyi aksatmadan hekiminizin önerilerine uyarak uygulamanız çok önemlidir. Ayrıca soğuk uygulama, hafif germe egzersizlerini de doğru şekilde uygulamanızın tedaviye katkısı büyüktür.
Aşil tendiniti iyileşir mi?
Evet, hekiminizin önerilerini uygular, koşu programınızı buna göre düzenlerseniz çoğunlukla 1-3 ay içinde iyileşir. Birçok koşucu uzun dönemde günlük hayatlarına ve koşuya döner.
Tedavi olmazsam başıma daha kötü bir şey gelir mi?
Tanı ve tedavinin aksaması veya gecikmesi, ağrı ve rahatsızlığı daha uzun süre çekmenize, koşu programınızın olumsuz etkilenmesine ve gerekli tedavi süresinin uzamasına neden olabilir. Ayrıca, nadir olmakla birlikte, uzun süre koşuya veya zorlamaya devam edilmesi sonucu Aşil tendonunda yırtık gelişebilir. Dolayısıyla, fazla vakit kaybetmeden tedavi arayışına girmeniz hem sağlığınız, hem de koşu hayatınız açısından isabetli olacaktır.
Yukarıdaki yazılar size bilgi vermek amacıyla yazılmıştır. Önerileri uygulamadan önce mutlaka hekiminize ya da ilgili uzmana danışınız.
Kaynaklar:
- Sussmilch-Leitch et al. Physical therapies for Achilles tendinopathy: systematic review and meta-analysis. Journal of Foot and Ankle Research 2012.
- Carcia CR et al. Achilles Pain, Stiffness, and Muscle Power Deficits: Achilles Tendinitis Clinical Practice Guidelines Linked to the International Classification of Functioning, Disability, and Health from the Orthopaedic Section of the American Physical Therapy Association. J Orthop Sports Phys Ther. 2010
Dr. Selcen Kanyılmaz
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı
Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği